Lragir.am-ի զրուցակիցն է հրապարակախոս, Ազատ դեմոկրատներ կուսակցության փոխնախագահ Անուշ Սեդրակյանը:

Ռուսական մամուլում Հայաստանի զինված ուժերի սպառազինության մասին տեղեկությունների հրապարակումը Ձեր կարծիքով՝ ի՞նչ նպատակ ուներ, ինչո՞ւ հիմա այն հրապարակվեց և ի՞նչ ենթատեքստ ուներ։

Տեքստը բավականաչափ թափանցիկ է և առանց դավադրությունների տեսություններ փնտրելու մենք պետք է փնտրենք ակնհայտ տարբերակվող երեք պատճառ։ Առաջինն այն է, որ Հայաստանում օբյեկտիվորեն աճում են դժգոհությունները Ռուսաստանի թե պաշտոնական, թե տնտեսական քաղաքականությունից։ Այսինքն, Հայաստանն ակնհայտորեն, բացի ներքին կոռուպցիոն ռիսկերից, ստիպված իր վրա կրում է նաև Ռուսաստանի կոռուպցիոն և պատժամիջոցային ռիսկերը, որոնք բնականաբար արտահայտվում են վախվորած պետական և մի փոքր ավելի քիչ հանրային մակարդակով։ Վկա վերջին խայտառակ փոփոխությունները, որ տեղի են ունեցել գազային պայմանագրում, որտեղ Հայաստանը փաստացի հատուցում է «Գազպրոմի» պատժամիջոցների և վարած ապաշնորհ քաղաքականության համար, որտեղ ակնհայտ է, որ Հայաստանը գտնվում է Ռուսաստանի ոչ թե տնտեսական համագործակցության, այլ տնտեսական բռնաճնշման ներքո։ Այս համատեքստում Հայաստանում չեն կարող դժգոհություններ չհնչել այդ առիթով։

Երկրորդ պատճառը Հայաստան-ՆԱՏՕ մերձեցումն է, որը մեր իշխանությունների կատարած հազվագյուտ ողջախոհ քայլերից է, որովհետև ՆԱՏՕ-ն արել է բավականաչափ հայանպաստ հայտարարություններ, որոնցից մեկն այն է, որ ինքը չի մասնակցելու Թուրքիայի կողմից Ռուսաստանի հետ վարվող ենթադրական պատերազմին։ ՆԱՏՕ-ի հետ համագործակցությունը չխզելը բնականաբար դժգոհություն է առաջացնում ռուսական շրջանակներում, որոնք ՆԱՏՕ-ն պաշտոնապես հռչակում են Ռուսաստանի թիվ մեկ հակառակորդ, պոտենցիալ թշնամի, որի դեմ պայքարելու համար պետք է ավելացնել զինամթերքը և զորքը, ինչը Ռուսաստանը հաջողությամբ անում է։

Այդ տնտեսական դժգոհությունների և ռազմական մերձեցման ֆոնին Ռուսաստանն անում է իր քաղաքականությանը բնորոշ մի բան։ Բնական է, որ Ռուսաստանը սկզբում չի անցնում պետական քաղաքական համակարգված գործողությունների և անգամ հայտարարությունների։ Նա բաց է թողնում, այսպես կոչված, փորձաքարեր, փորձնական լուրերի արտահոսքեր։ Ասենք այդպես արտահայտվում է Անդրանիկ Միհրանյանը, Կուրղինյանը, հիմա էլ Խրամչիխինը իբր պատահաբար, իբր վերլուծություն, հրապարակում է Հայաստանի ունեցած ու մատակարարելիք զինամթերքի ցուցակը։ Ինչո՞ւ է դա արվում. Դա արվում է նախ մեզ վախեցնելու համար։ Ռուսաստանը շատ լավ գիտի Հայաստանի բոլոր պաշտպանական դիրքերը, բոլոր զենքերը, Հայաստանի պաշտպանական ողջ պոտենցիալը։ Երևի Ռուսաստանի գիտությունից դուրս կարող են լինել այն համաձայնագրերը, որոնք Հայաստանը վարում է ՆԱՏՕ-ի հետ, թեև վստահ եմ, որ նույնիսկ դրանից Ռուսաստանը տեղյակ է և այդ իր տեղեկացվածությամբ Մոսկվան սպառնում է Հայաստանին։ Դրանով հասկացնում են, որ եթե Հայաստանը փորձի դույզն ինչ ինքնուրույն գործողություններ վարել, ապա այդպիսի քիչ թե շատ ապահով տեղեկատվության արտահոսքը կդառնա անմիջական Հայաստանի թշնամուն, կոնկրետ Ադրբեջանին ուղղված բացահայտ տեղեկատվական արտահոսք, որը Հայաստանն ի զորու չի լինի վերահսկել։ Դա ակնհայտ սպառնալիք է, և զարմանում եմ, որ դրա վտանգը շատ քչերն են հասկանում։

Բնական է, որ Հայաստանի իշխանություններն ու համապատասխան մարմինները դրան արձագանքում են նրանով, որ հայտարարում են, թե տեղեկատվությունը չի համապատասխանում իրականությանը, մինչդեռ ակնհայտ է, որ Ռուսաստանի հետ ունենալով ընդհանուր պաշտպանական գործընթացներ, լինելով ՀԱՊԿ-ի անդամ, իր սեփական տարածքում պահելով ռուսական բազա, հանդուրժելով, որ իր երկրի քաղաքացիները մորթվում են այդ ռուսական ռազմակայանի զինվորի կողմից, իհարկե, ամենանվազագույնը, որ Ռուսաստանը կարող է իմանալ Հայաստանի մասին, մեր պաշտպանական պոտենցիալն է, դիրքերը, հնարավորություններն ու զենքերը։ Եվ ահա Ռուսաստանն իրեն բնորոշ շանտաժային ոգով օգտագործում է այդ գիտելիքները։ Սա ռուսական տիպիկ քաղաքականության հերթական արտահայտությունն է և ոչնչով չի տարբերվում մնացած քաղաքական քայլերից։

Իսկ ինչպե՞ս եք գնահատում Սերժ Սարգսյանի մոսկովյան այցը։ Մասնավորապես Պուտինը հայտարարեց, որ Հայաստանն արդեն ոչ թե դաշնակից է, այլ գործընկեր։ Դուք տեսնո՞ւմ եք փոփոխություն հայ-ռուսական հարաբերություններում, որը, փաստորեն, այս բառախաղում է արտահայտվում։

Մենք պետք է արդեն հասկանանք, որ ամեն անգամ ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցումից հետո Սերժ Սարգսյանին կանչում են Մոսկվա։ Կանչում են հենց այդ ինֆորմացիաները ճշգրտելու և հերթական անգամ Հայաստանի ենթակա և ծառայամիտ կեցվածքի մեջ համոզվելու համար։ Սա կրկնվող սցենար է։ Հայաստանի կողմից որևէ ինքնուրույն քայլից, կամ որևէ նման քաղաքականություն վարելու փորձից հետո անպայման մեր երկրի ղեկավարությունը տարբեր մակարդակներով այցելում է Մոսկվա։ Ես կարծում եմ, որ ներկա պահին Ռուսաստանի քաղաքական ու դիվանագիտական դիրքերն այնքան թույլ են, որ մենք պիտի մտածենք, թե ով պիտի գնա Մոսկվա և ով պիտի Մոսկվայից գա Երևան։ Ինձ թվում է, որ պետական արժանապատվություն և ռեալ տեսլական ունենալու պարագայում կարելի է քննարկել նաև այդ հարցը։ Ժամանակն է ունենալ մի փոքր պետական արժանապատվություն, երբ արդեն վտանգվում է մեր ռազմական պոտենցիալը և այդքան մեծ դժվարությամբ ստեղծված մեր բանակային պաշտպանությունը։ Մենք այնքան մեծ դժվարությամբ ենք ստեղծել մեր ռազմական պոտենցիալը, որ չենք կարող թույլ տալ, որ այդ կարծեցյալ ոխերիմ դաշնակիցը այն վտանգի։

Իսկ սա կարո՞ղ ենք համարել Կրեմլի պաշտոնական մոտեցումը։

Սա կարող ենք համարել ռուսական պետական քաղաքականությանը բնորոշ հերթական շանտաժը։ Ռուսական քաղաքականության պարադիգմում այժմ անհիմն մեղադրանքով ռուսական բանտում է Նադեժդա Սավչենկոն նույն պետական շանտաժի քաղաքականության շրջանակներում։ Այդ նույն պետական շանտաժի քաղաքականության շրջանակներում անցնում է Պերմյակովի դատը։ Այն նույն պետական շանտաժի շրջանակներում իր հյուրանոցային համարներից մեկում սպանվել է Պուտինի մերձավորներից մեկը՝ Լեսինը, որը շատ բան գիտեր և իր գիտելիքը պատրաստվում էր որպես իր ապահովության գրավական փոխանցել համապատասխան ծառայություններին։ Մենք տեսնում ենք, որ այդ պետությունը վարում է պետական շանտաժի քաղաքականություն՝ օգտագործելով մարդկանց, օգտագործելով Հայաստանի զինված ուժերն իբրև պատանդ։

Հարցազրույցը՝ Սիրանույշ Պապյանի