Հարցազրույց «Ազատ դեմոկրատներ» կուսակցության փոխնախագահ Անուշ Սեդրակյանի հետ:

Տիկի՛ն Սեդրակյան, աշխարհի ուշադրության կենտրոնում Ուկրաինայի դեպքերն են, մասնավորապես Ղրիմում ստեղծված իրավիճակը:Իրադարձությունները զարգանում են խելապտույտ արագությամբ: Հայաստանի արտաքին գերատեսչությունը առ այսօր որևէ գնահատական չի հնչեցրել: Ինչո՞վ եք բացատրում այդ լռությունը:

Երևի լռություն պահպանելն այս պահին ամենահնարավոր քայլն է, դժվարանում եմ ասել, ճիշտ թե սխալ, որը կարող է չվնասել մեր երկրի առանց այդ էլ թուլացած վարկանիշին: Ցանկացած տիպի հայտարարություն, դա կլինի պրոուկրաինական, որը գործնականում անհնար է կամ ռադիկալ պրոռուսական, որը կարող է վնասել Հայաստանի միջազգային վարկանիշին:

Աշխարհում հաստատվում է նոր սառը պատերազմի քարտեզ, որի դրսևորումներն ավելի դաժան են լինելու, քան խորհրդային ժամանակների սառը պատերազմը: Խաղաղության որոշակի ժամանակաշրջանից հետո փաստորեն նորից ակտիվանում են նոր սառը պատերազմի գործընթացը:

Ի՞նչն է ընկած այդ գործընթացի հիմքում, կամ որո՞նք են պատճառները:

Պատճառներից հիմնականն այն է, որ Ռուսաստանը կանգնած է ահագնացող տնտեսական ճգնաժամի առջև, և այդ ճգնաժամն այլևս կապ չունի համաշխարհային տնտեսական ճգնաժամի հետ: Ռուսաստանին ինչ-որ պատրվակ է պետք՝ իր բնակչության ուշադրությունը շեղելու համար:

Երկրորդ պատճառ՝ Արևմուտքն սկսել է լրջորեն հետևել արևմտյան բանկերում գտնվող պոստսովետական երկրների խոշոր պաշտոնյաների՝ անարդար ճանապարհով շորթված փողերի կուտակումներին: Դա խիստ զայրացնում է Պուտինին և պուտինյան էլիտային: Երբ խոսքը վերաբերում է գումարներին, բոլորը գնում են «վաբանկ»: Ուկրաինան այսօր, հաշվի առնելով նշված հանգամանքները,  ոչ այնքան քաղաքական իրադրություն է, որքան խորհրդանիշ: Նման պայմաններում Հայաստանի նման փոքր երկրի համար մաքսիմալ անհրաժեշտություն է՝ պահպանել հավասարակշռությունը՝ հնարավոր բոլոր միջոցներով ու ձևերով: Թեպետ ես վստահ եմ, որ արտաքին քաղաքական զինանոցում այդպիսի միջոցները գնալով սպառվելու են, բայց այս պահին լռությունը այդպիսի միջոցներից մեկն է:

Ինչպես Յանուկովիչի ռեժիմը, այնպես էլ մնացած բոլոր կոռումպացված ռեժիմները սնվում են ռուսական ռեժիմից: Կոռումպացված հասարակարգերում ապրող բոլոր այն մարդիկ, ովքեր ընդվզում են կոռումպացված ռեժիմների դեմ, ինքնաբերաբար ընդվզում են նաև ռուսական սցենարի դեմ: Սա շատ և տեսանելի մեխանիզմ է, և Հայաստանը մանևրելու շատ մեծ տեղ չունի: Լռությունը, կրկնում եմ, այդ ձևերից մեկն է: Իսկ թե մինչև որ պահը այն կարող է աշխատել, դժվար է ասել:

Նախագահ Սերժ Սարգսյանը նախօրեին Դուբլինում ԵԺԿ համագումարի ժամանակ հիշատակել է ուկրաինական դեպքերը և ափսոսանք հայտնել մայդանի զոհերի համար, ինչպես նաև նշել է, որ Հայաստանը բաժանարար գիշեր չի ընդունում ևշարունակելու է շահերի համադրությանն ու ներդաշնակեցմանն ուղղված իրքաղաքականությունը, այսինքն՝ «և՛, և՛»-ի քաղաքական գիծը: Դուք ի՞նչ ելևէջներ զգացիք նախագահի այս ելույթից, հատկապես որ «և՛, և՛»-ի շանսերը գնալով սպառվում են:

Հայաստանի համար «և՛, և՛»-ի քաղաքականությունը տեսականորեն կարելի է համարել շահեկան, բայց գործնականում դա անհնար է: Այսօր ջրբաժան կա, ինչպես Սերժ Սարգսյանն է ասել, բաժանարար գծերը գծում է Ռուսաստանը: Իսկ մենք հայտարարել ենք, որ Մաքսային Միության ջատագովն ենք, և արագ տեմպերով գնում ենք դեպի ՄՄ: ՄՄ-ի կարևոր դրույթներից մեկը ՀԱՊԿ-ին է վերաբերում: Եթե, օրինակ, ՀԱՊԿ-ի զորքերը որոշեն մտնել Ուկրաինա, մենք այդ դեպքում կարո՞ղ ենք առաջ տանել կամ պահպանել «և՛, և՛»-ի քաղաքականությունը: Խիստ կասկածում եմ, թեպետ շատ կուզենայի, որ նման զարգացում չլիներ:

Պետք է բոլոր հնավոր ելքերը հաշվարկել. բոլորս ենք ուզում, որ աշխարհում խաղաղություն լինի, բայց գործնականում աշխարհը կարծես թե չի ցանկանում պահպանել խաղաղության արժեքը: Սերժ Սարգսյանի խոսքը ուներ խաղարար ելևէջներ, բայց….

Ղրիմի գործոնով պայմանավորված՝ երրորդ համաշխարհային պատերազմի սկսվելը հնարավոր համարո՞ւմ եք:

Ղրիմի գործոնով պայմանավորված՝ եթե նույնիսկ ռազմական գործողություններ տեղի չունենան, սակայն երրորդ հաշաշխարհային պատերազմի գործընթացի արդեն իսկ մեկնարկված է:

Ձեր կարծիքով՝ ի՞նչ ապագա կունենա Ղրիմը՝ Ուկրաինա՞, Ռուսաստա՞ն, թե՞ անկախություն:

Ես կարծում եմ, եթե կա վիճարկելի տարածքային խնդիր, իսկապես պետք է հենվել ազգերի ազատ ինքնորոշման սկզբունքի վրա՝ պայմանով, որ այն իսկապես ինքնորոշում լինի: Կոնկրետ Ղրիմի դեպքում Ռուսաստանը վարում է սարսափելի կեղծ ապատեղեկատվական քաղաքականություն: Այսօր շատ դժվար է ըմբռնել, թե ո՛րն է Ղրիմի հավաքական և բազմազգ ժողովրդի իրական կամքը: Ինչպիսին էլ կլինի այդ կամքը, պետք է այն ընդունելի համարել:

Եթե անգամ այդ կամքը լինի՝ միանալ Ռուսաստանի՞ն :

Դե, եթե մարդիկ համարում են, որ դա է իրենց պայծառ ապագայի ուղենիշը…. ուրեմն՝ այո՛: Հայաստանն էլ մի գիշերվա մեջ որոշեց գնալ ոչ թե եվրոպական ասոցացման, այլ ՄՄ, թեպետ ես վստահ եմ, որ դա համընդհանուր քվե չէ, այլ իշխանության կարծիքը: Բայց եթե Ղրիմի ժողովրդի կամարտահայտությունը կլինի միանալ Ռուսաստանին, որքան էլ դա հղի լինի վտանգավոր հետևանքներով: Հիմա տոտալ ապատեղեկատվություն է մատուցում Ռուսատանը և երբեք հնարավոր չի հասկանալ, թե որն է Ղրիմի ժողովրդի կամքը: Արցախի պարագայում դա ակնհայտ էր, որովհետև ողջ բնակչությունը հայեր էին: Նույն Ղրիմում այսօր կան ռուսներ, որոնք Կիևի կողմնակից են, կան ուրիշ ազգեր՝ այդ թվում նաև հայերը, Մոսկվայի կոմնակից են:

Հայ վերլուծաբանները այսպիսի թեզ են զարգացնում՝ եթե Ղրիմը հանրաքվեով առանձնանա Ուկրաինայից, ապա դա ԼՂՀ հարցի լուծման՝ մեզ համար դրական նախադեպ կստեղծի: Դուք համամի՞տ եք:

Դա  հայ քաղաքական վերլուծաբանների ցանկության և ռուսամետության հերթական  դրսևորում է: Ղարաբաղն արդեն 20 տարի է՝ ինքնորոշվել է և փաստացի ապացուցել է իր կամարտահայտությունը, իսկ ՌԴ-ն, լինելով մեր իբր թե թիվ մեկ ռազմավարական գործընկերը, կես քայլ անգամ չի արել ԼՂՀ-ն ճանաչելու ուղղությամբ: Ղրիմը նոր է անում հանրաքվե, Ղարաբաղը 20 տարի առաջ է արել: Սին նախագծերով առաջնորդվելը պսևդոքաղաքականություն է: Այդ քաղաքագետներն իրենք էլ գիտեն, որ սխալ դրույթ են առաջ քաշում՝ նման բան չկա, դա ընդամենը սին պատրանք է:

Ռուսաստանը կտրուկ մեղմացրել է միգրացիոն քաղաքականությունը. ԱՊՀ քաղաքացիները, ովքեր կարող են ընդամենը ռուսերենով հաղորդակցվել, կարող են հեշտությամբ Ռուսաստանի քաղաքացիություն ստանալ, այն դեպում, երբ մի ամիս առաջ հակառակ պատկերն էր՝ խստացումների մասին էր խոսք գնում: Ո՞րն է միգրանտների առաջ դռները բացելու նպատակը:

Մինչև օլիմպիադան ՌԴ-ն խոստացել էր միգրացիոն քաղաքականությունը, որպեսզի անվտանգության խնդիր չունենա: Իսկ հիմա արդեն ՌԴ-ն փորձում է իր անկում ապրող դեմոգրաֆիան կարգավորել: Հասկանո՞ւմ եք՝ հիմա արդեն շատ քիչ կան մարդիկ, ովքեր ուզում են ապրել Ռուսաստանում:

Հայերի մեջ ցանկություն ունեցողները շատ են:

Հայերի մեջ գուցե: Բայց եթե մի երկիր անընդհատ փորձում է էմիգրանտների հոսքեր ներգրավել, նշանակում է նա էժան աշխատուժի խնդիր ունի: Այդ երկրում աշխատող և բնակվող չկա: Բացի այդ՝ ՌԴ-ն ուզում է ցույց տալ աշխարհին, որ ինքը նույնպես, ինչպես ԱՄՆ-ն և Եվրոպան, գրավիչ է: Բայց նա մոռանում է էմիգրանտների որակային ցենզի մասին՝ ԱՄՆ-ն և Եվրոպան կրթության, իրապաշտության պահանջ են դնում, իսկ ՌԴ-ն միայն հոսքի պահանջ է դնում:

Հայաստանի արտագաղթի տեմպի վրա Ռուսաստանի այս քայլը ինչպե՞ս կանդրադառնա:

Վստահ եմ՝ հայերը նորմալ կեցություն ունենալու դեպքում միշտ էլ գերադասում են ապրել հայրենիքում: Թեպետ մեզ մոտ կա նաև մի որոշ զանգված, այդ թվում նաև Ձեր նշած քաղաքագետների մեջ, ովքեր ցայսօր նույնիսկ հայերեն խոսել չեն սովորել, սակայն ինձ համար անհայտ պատճառներով մինչ օրս չեն արտագաղթում:

Աղբյուր՝ hayeli.am

Մարտ 08, 2014

Հարցազրույցը՝ Կարինե Սարիբեկյանի