NewsBook-ի զրուցակիցն է «Ազատ դեմոկրատներ» կուսակցության նախագահ Խաչատուր Քոքոբելյանը:
– Պարոն Քոքոբելյան, ի՞նչ է մեզ սպասվում ԱԺ-ում 2014-ին, ի՞նչ գործունեություն եք պատրաստվում ծավալել օրենսդիրում:
– Ազգային ժողովում ընդդիմադիր պատգամավորների գլխավոր խնդիրը հրատապ հարցեր բարձրացնելու սահմանափակ հնարավորությունն է: ԱԺ ում այսօր մի իրավիճակ է ստեղծվել, երբ օրենսդրական նախաձեռնությունների ճնշող մասը բերվում է կառավարությունից: Բնականաբար, մեծամասնությունն այդ տարբերակն է ընդունում, քանի որ ԱԺ-ում մեծամասնությունը իշխանական պատգամավորներ են: Ես միշտ համարել եմ, որ ընդդիմադիր պատգամավորներիս խնդիրն այն է, որ կարողանանք ժողովրդի համար ոչ նպաստավոր օրենքների ընդունումը ԱԺ-ում կասեցնել:
Օրինակ՝ դրա վառ ապացույցը «գազային համաձայնագրի» ընդունման նախագիծն էր, որը ես տնտեսական խնդիր չեմ համարում, այն ավելի շատ քաղաքական խնդիր է: Համաձայնագիրը անթույլատրելի գործարք է, քանի որ ՀՀ-ն այդ պայմանագրով վերջնականապես զրկվում է գազային գործունեություն ծավալելու հնարավորությունից, և այդ էլեմենտար ճշմարտությունը հակառակ տեսանկյունից ներկայացնելու փորձերը դեմագոգիա են:
Ազգային ժողովում շատ օրենսդրական նախաձեռնություններ չենք կարողանում ավարտին հասցնել միայն այն բանի պատճառով, որ մեծամասնությունը իշխանության ներկայացուցիչներն են, բայց նաև չեմ գտնում, որ նրանց հետ աշխատանքի եզր չկա, որովհետև քաղաքական մեծամասնությունում կան մարդիկ, որոնք երբեմն համաձայնում են այն մոտեցումների հետ, որոնք մենք ենք առաջարկում, և նրանց հետ առանց ավելորդ շոուների, ճիշտ աշխատանքի դեպքում հնարավոր է արդյունքի հասնել:
– Ինչպե՞ս եք գնահատում Հայաստանի հարկային քաղաքականությունը:
– Հարկերը քաղաքացիների համար բավականին բարձր են, և պետք է շատ կոշտ մեթոդներով առաջնորդվել ի շահ քաղաքացիների: Օրինակ՝ կա մի խնդիր, որն այդպես էլ չի լուծվում. Հայաստանում կան բազմաթիվ չգործող արտադրամասեր, և նրանց չգործելու հիմանական պատճառը տնտեսական մրցակցությանը չդիմանալն է: Կան ներկրվող ապրանքներ, որոնք կարելի է Հայաստանում արտադրել, և կարելի է այդ մասնագիտացած ձեռնարկությունները ազատել հարկատեսակներից: Եթե մենք դրանք ազատենք հարկատեսակներից, նրանք մրցունակ կլինեն շուկայում: Գոնե աշխատատեղեր կստեղծվեն, ինչն էլ կհանգեցնի սոցիալական վիճակի բարելավման:
Կան այնպիսի հարկատեսակներ, որոնք չեն նպաստում տնտեսության զարգացմանը: Ես՝ որպես ազատական քաղաքական գործիչ, կարծում եմ, որ պետության միջամտությունը հնարավորինս պետք է զսպված լինի տնտեսության ոլորտում, ինչը տնտեսվարողների համար հնարավություն կստեղծի ավելի ակտիվ զարգացում ապահովել տնտեսական ոլորտում:
– Պարոն Քոքոբելյան, ԱԺ չորս ոչիշխանական ուժերը համախմբվել են ընդդեմ պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգի: Ի՞նչ եք կարծում, արդյոք այդ ուժերին կհաջողվի համախմբվել իշխանափոխության խնդրի շուրջ և անհրաժեշտ հասարակական կոնսոլիդացիա ապահովել:
– Ես հստակ այն կարծիքին եմ, որ մի հարցի շուրջ համախմբվելը դեռ չի նշանակում կոնսոլիդացիա: Ընդդիմադիր ազդեցություն ունեցող ուժերը տարբեր տեսակետներ ունեն Հայաստանի Հանրապետության զարգացման վերաբերյալ, այդ իսկ պատճառով էլ նման կոնսոլիդացինա հիմա հնարավոր չէ:
Մեկ հարցի շուրջ միավորումը չի կարող լուծել իշխանափոխության խնդիրը, թեև Հայաստանին օր առաջ իշխանափոխություն է պետք:
– Ի՞նչ է Հայաստանն, ըստ ձեզ, ստանալու Մաքսային միությանն անդամագրվելուց:
– Մենք սեպտեմբերի 3-ին լսեցինք, որ Հայաստանը նպատակ ունի մտնել Մաքսային միություն, թեև մինչ այդ մենք լրիվ այլ քաղաքականության ենք ականտես եղել: Նման բան տեղի է ունեցել Խորհրդային Միության երկրներից Մերձբալթյան երկրներում, երբ ժողովուրդը մի օր արթնացել է և պարզել, որ հայտնվել է Խորհրդային Միության կազմում: Նույնը տեղի ունեցավ մեզ հետ:
Կա մի շատ պարզ ճշմարտություն՝ Եվրամիությանն ինտեգրվելու գործընթացը, Ասոցացաման համաձայնագիրն ու Խորը և համապարփակ ազատ առևտրի համաձայնագիրն այդպես էլ չլուսաբանվեցին, և մարդիկ չիմացան, թե դրանք ինչ են ներկայացնում իրենցից: Ի հեճուկ դրա կողմնակիցների, այդ թվում նաև ինձ, մեծ արագությամբ բարձրացվեց Հայաստանի անվտանգության հարցը, նշվեց, որ ՄՄ մտնելը անվտանգության խնդիր է, հետո էլ սկսեցին խոսել, որ դա տնտեսական խնդիր է, բայց ես այս ամենը համարում եմ զուտ քաղաքական խնդիր և վստահաբար ասում եմ, որ այնտեղ անվտանգության խնդիր չկար:
Մենք 1997 թվականին կնքել են հայ-ռուսական բարեկամության մասին պայմանագիրը, որի երրորդ կետով Հայաստանը և Ռուսաստանը պարտավորություն ունեն նպաստելու խաղաղության կայացմանը և հասանելի միջոցներով իրականացնելու բոլոր հնարավոր քայլերը՝ խաղաղության հաստատման համար: Ռուսաստանը, խախտելով պայմանագրի երրորդ կետի դրույթը, սպառազինություն է վաճառել Ադրբեջանին, և, պատկերացնո՞ւմ եք, մեր իշխանություններն այդ մասին չխոսեցին: Բայց երբ Գյումրիում հրամանատարներից մեկն ասաց, որ խնդիր առաջանալու դեպքում ռուսական բանակը կմիջամտի և այլն, ադրբեջանական կողմը միանգամից ռուսական կողմից բացատրություն պահանջեց: Այսինքն՝ մեր իշխանությունները որևէ դեպքում հրապարակային չեն խոսել պահանջատեր լինելու մասին:
ՄՄ մտնելով՝ միջազգային թատերաբեմում Հայաստանին չեն դիտի որպես ինքնուրույն խաղացող երկիր, նույնիսկ մեր հարևանները՝ Վրաստանը, Պարսկաստանը: Դրա վառ ապացույցը Իրանի դեսպանի հայտարարություն էր, ինչը մեր իշխանությունների վարած քաղաքականության հանդեպ բացահայտ դժգոհություն էր: Մենք զրկեցինք միջազգային ասպարեզում ինքնուրույն հադես գալու հնարավորությունից:
Այլ հարց էլ կա. ՄՄ մտնելը ակնհայտ սահմանադրական խախտում է: ՄՄ-ն իր մեջ ներառում է տնտեսական կոմիտե, որի որոշումները պարտադիր են անդամակցող երկրների կառավարությունների համար: Մեր Սահմանադրությունը չի նախատեսում նման բան՝ բացառությամբ մարդու իրավունքներից բխող կետերի:
Գիտե՞ք, ես երբեք չեմ ասում, որ պետք է հակառուսական քաղաքականություն վարել: Ո՛չ, ուղղակի պետք է հայաստանակենտրոն քաղաքականություն վարել՝ ի նպաստ Հայաստանի շահերի:
– Ինչպե՞ս կմեկնաբանեք Ռոբերտ Քոչարյանի վերջին հարցազրույցում տեղ գտած մտքերը:
– Ռոբերտ Քոչարյանը խոսում է բացարձակ ճշմարտության մասին, բայց դա դեռ ոչինչ չի նշանակում: Հայաստանից բացի ես չգիտեմ մեկ այլ պետություն, որը գտնվի մեկ այլ պետության բացարձակ տիրապետության տակ, և այդ գործընթացը սկսվել է Ռոբերտ Քոչարյանի ժամանակաշրջանից: Նա խոսում է «ՀայՌուսգազարդի» 20 տոկոսը «Գազպրոմին» հանձնելու մասին, բայց մինչ այդ 80 տոկոսն է, չէ՞, տրվել: Երկաթգիծը, բաշխիչ ցանցը, կապուղիները, գազամուղը ուրիշներին են հանձնվել Ռոբերտ Քոչարյանի նախագահության ժամանակահատվածում:
Ես գտնում եմ, որ Հայաստանի քաղաքական դաշտը պետք է լքեն և՛ Ռոբերտ Քոչարյանը, և՛ Սերժ Սարգսյանը: Նրանք նույն համակարգային մոտեցումներն ունեն, և ինչպես Քոչարյանի ժամանակահատվածում, հիմա էլ երկրում դեմոկրատիայի բացակայություն է:
– Արդյո՞ք վերը նշված հարցերի լուծումը իշխանափոխությունն է:
– Իշխանափոխությունն անհրաժեշտ պայման է, բայց բավարար չէ: եթե այս իշխանությունը քաղաքական կամք ունենար, կարող էր բազմաթիվ խնդիրներ լուծել: Ես հեռու եմ այն մտքից, որ այսօրվա կառավարությունում չկան մարդիկ, որոնք պատկերացնում են, թե ինչպես պետք է ճիշտ քաղաքականություն վարել: Ես կառավարությունում գիտեմ մարդիկ, որոնք շատ հարցերի լուծում ավելի փայլուն են պատկերացնում, բայց պատկերացնելը մեկ այլ խնդիր է, հարցին լուծում տալը՝ մեկ այլ: ՀՀ-ին ուղղակի անհրաժեշտ է համակարգային փոփոխություն:
Մենք՝ որպես ազատականներ, դեմ ենք հեղափոխությանը, մենք կողմ ենք համակարգայի՛ն հեղափոխությանը: Եթե յուրաքանչյուրը լինի իր տեղում, խնդիրներն ավելի հեշտ կլուծվեն, բայց կան շատերը, որոնք իրենց տեղում չեն: Եվ չի կարելի անընդհատ ժողովրդին հուսախափության տանել, քաղաքացին այլևս չի վստահում իշխանությանը, և դա լավ օրից չէ:
Նյութի աղբյուրը ` Newsbook.am